Câu hỏi của khách hàng: Có bệnh án tâm thần thì có được giảm nhẹ tội hoặc miễn tội không
Cho mình hỏi là bạn mình có nhờ mình mua hộ cho nó 1 chiếc xe máy không giấy tờ và trong họ hàng mình có 1 anh chuyên mua bán xe kiểu vậy mình không có ý định mua bán chuyên nghiệp mà chỉ là bạn nhờ lấy hộ thì lấy có 1 cái duy nhất là là do mình lấy hộ nó. Và nó đi và bị công an Mỹ Đình 2 bắt và nó khai ra mình là người đưa xe cho nó. Cho mình hỏi là mình bị bệnh tâm thần có chế độ lương tàn tật và có hồ sơ bệnh án tâm thần vậy gia đình mình mang lên. mình có được giảm nhẹ tôi hoặc miễn tội không
Luật sư Tư vấn Bộ luật Hình sự – Gọi 1900.0191
Dựa trên thông tin được cung cấp và căn cứ vào các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành, các cam kết, thỏa thuận quốc tế được ký kết nhân danh Nhà nước, Chính phủ Việt Nam.
1./ Thời điểm tư vấn: 15/01/2019
2./ Cơ sở Pháp Luật điều chỉnh vấn đề Miễn trách nhiệm hình sự khi nào
Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung 2017
3./ Luật sư trả lời Có bệnh án tâm thần thì có được giảm nhẹ tội hoặc miễn tội không
Với trường hợp bạn mua xe hộ bạn mình trong khi bạn bị bệnh tâm thần và có hồ sơ bệnh án, việc bạn có phải chịu trách nhiệm hình sự hay không phụ thuộc vào hành vi của bạn cũng như khả năng nhận thức, làm chủ hành vi của bạn tại thời điểm bạn thực hiện hành vi mua bán xe.
Bởi, theo thông tin bạn cung cấp thì bạn mua xe máy mặc dù biết xe không có giấy tờ, nên, việc này được mặc định là bạn đã chấp nhận việc chiếc xe trên là tài sản có được từ hành vi phạm tội nhưng vì lý do nào đó, bạn vẫn mua xe. Đây là căn cứ để các chủ thể có thẩm quyền tiến hành điều tra, truy tố, xét xử (nếu có) theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự. Tuy nhiên, việc bạn có phải gánh chịu trách nhiệm hình sự hay không còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố như năng lực trách nhiệm hình sự của bạn, những sự việc mà phía chủ thể có thẩm quyền chứng minh được. Mà theo thông tin bạn cung cấp thì bạn có bệnh án về bệnh tâm thần, nên, trách nhiệm hình sự của bạn trong trường hợp này được xem xét như sau:
Trường hợp 1: Bạn mua xe hộ bạn của mình trong khi bạn không tỉnh táo. Tức là, bạn thực hiện giao dịch trên trong thời gian bạn đang không nhận thức hoặc điều khiển được hành vi của mình do bệnh tâm thần mà bạn mắc phải gây nên.
Căn cứ Điều 21 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 quy định về tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự thì “Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự”. Theo đó, khi các chủ thể xác định được bạn có hành vi phạm tội khi đang mắc bệnh tâm thần làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình thì bạn không phải chịu trách nhiệm hình sự. Trường hợp này, bạn không phải là chủ thể của tội phạm, không phải bạn được miễn trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, bạn sẽ bị áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh theo quy định của pháp luật.
Trường hợp 2: Bạn mua xe hộ bạn mình trong khi bạn tỉnh táo. Tức là bạn thực hiện hành vi trên khi bạn hoàn toàn có đủ khả năng nhận thức và điều khiển hành vi. Trường hợp này, bạn là đối tượng phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định.
Căn cứ Khoản 2 Điều 49 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định:
“Điều 49. Bắt buộc chữa bệnh
… 2.Đối với người phạm tội trong khi có năng lực trách nhiệm hình sự nhưng trước khi bị kết án đã mắc bệnh tới mức mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì căn cứ vào kết luận giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần, Tòa án có thể quyết định đưa họ vào một cơ sở điều trị chuyên khoa để bắt buộc chữa bệnh. Sau khi khỏi bệnh, người đó có thể phải chịu trách nhiệm hình sự. …”
Theo đó, trong trường hợp bạn thực hiện hành vi phạm tội khi bạn có năng lực trách nhiệm hình sự thì việc bạn có bệnh án tâm thần hay không không ảnh hưởng tới việc bạn phải chịu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nếu việc này khiến bạn không còn nguy hiểm cho xã hội nữa, bạn có thể được miễn trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 29 Bộ luật hình sự. Cụ thể:
-Trong trường hợp khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử, do có sự thay đổi chính sách, pháp luật làm cho hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa hoặc khi có quyết định đặc xá, người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự.
-Trong trường hợp khi tiến hành điều tra, truy tố, xét xử do chuyển biến của tình hình mà người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa; Hoặc người phạm tội mắc bệnh hiểm nghèo dẫn đến không còn khả năng gây nguy hiểm cho xã hội nữa; Hoặc trước khi hành vi phạm tội bị phát giác, người phạm tội tự thú, khai rõ sự việc, góp phần có hiệu quả vào việc phát hiện và điều tra tội phạm, cố gắng hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả của tội phạm và lập công lớn hoặc có cống hiến đặc biệt, được Nhà nước và xã hội thừa nhận thì người phạm tội có thể được miễn trách nhiệm hình sự.
Tóm lại, nếu tại thời điểm thực hiện giao dịch mua bán xe, bạn tỉnh táo, làm chủ được hành vi của mình nhưng trước đó bạn đã mắc bệnh thì căn cứ vào kết luận giám định y khoa, hồ sơ bệnh án, Tòa án có thể quyết định đưa bạn vào một cơ sở điều trị bắt buộc để chữa bệnh. Sau khi khỏi bệnh, bạn có thể phải chịu trách nhiệm hình sự. Hơn nữa, ngoài việc phải chịu TNHS, tùy vào từng trường hợp cụ thể, bạn còn có thể phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại và các trách nhiệm khác theo quy định của pháp luật.
Như vậy, trong trường hợp của bạn, nếu chỉ với việc bạn có bệnh án mắc bệnh tâm thần thì bạn sẽ không được miễn trách nhiệm hình sự. Nhưng theo quy định của pháp luật hình sự, nếu bạn có hành vi phạm tội khi đang trong tình trạng mắc bệnh dẫn đến không có khả năng nhận thức hoặc điều khiển được hành vi của bạn thì bạn sẽ không phải chịu trách nhiệm hình sự.
Với những tư vấn trên, Công ty Luật LVN mong rằng đã có thể giải đáp được nhu cầu của quý khách, nếu quý khách vẫn còn chưa rõ hoặc có thông tin mới với trường hợp này, quý khách có thể liên hệ Bộ phận Tư vấn pháp luật Miễn phí số: 1900.0191 để được Luật sư hỗ trợ ngay lập tức.
