Ngày 12/3/2015, tôi và bạn tôi làm hợp đồng mua bán xe máy viết tay, có chữa ký của 2 bên, giá bán xe 30 triệu nhưng chưa làm thủ tục sang tên. Đến giữa tháng 5 thì bạn tôi đòi lại xe máy để cho vợ bạn tôi đi và đồng ý trả lại tôi 30 triệu tiền bán xe. Bạn tôi nói: xe chưa đăng kí sang tên thì vẫn là của bạn tôi, bạn tôi có quyền đòi lại và trả lại tiền mua bán xe. Hỏi: bạn tôi làm vậy có đúng không?
Gửi bởi: Vũ Việt Hùng
Trả lời có tính chất tham khảo
Hợp đồng mua bán tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán có nghĩa vụ giao tài sản cho bên mua và nhận tiền, còn bên mua có nghĩa vụ nhận tài sản và trả tiền cho bên bán. Sau khi giao kết hợp đồng mua bán xe, bạn của bạn có nghĩa vụ giao xe máy cho bạn và bạn có nghĩa vụ trả tiền đồng thời phải tiến hành thủ tục đăng ký sang tên theo quy định của pháp luật. Cả hai bên đều phải “thực hiện một cách trung thực, theo tinh thần hợp tác và có lợi nhất cho các bên, bảo đảm tin cậy lẫn nhau” (theo Khoản 2 Điều 412 Bộ luật dân sự). Việc người bán đòi lại xe của bạn sau khi đã nhận tiền bán xe là không phù hợp với nguyên tắc thực hiện hợp đồng này.
Tuy nhiên, theo những thông tin bạn cung cấp, hợp đồng mua bán xe ký tay giữa hai bạn có thể vi phạm một trong các điều kiện có hiệu lực của hợp đồng giao dịch. Cụ thể như sau:
Hợp đồng dân sự là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự. Khi giao kết hợp đồng, các bên phải tuân thủ quy định pháp luật về điều kiện có hiệu lực của hợp đồng. Khoản 1 Điều 122 Bộ luật dân sự quy định giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:
– Người tham gia giao dịch có năng lực hành vi dân sự;
– Mục đích và nội dung của giao dịch không vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức xã hội;
– Người tham gia giao dịch hoàn toàn tự nguyện.
Khoản 2 này cũng quy định: “Hình thức giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch trong trường hợp pháp luật có quy định”.
Đối chiếu với quy định nêu trên, khi mua xe, bạn phải tuân thủ quy định của pháp luật có liên quan về nội dung và hình thức hợp đồng mua bán xe.Theo quy định tại điểm g khoản 1 Điều 10 Thông tư số 15/2014/TT-BCAngày 04 tháng 4 năm 2014 của Bộ công an quy định về đăng ký xe:Giấy bán, cho, tặng xe của cá nhân phải có công chứng theo quy định của pháp luật về công chứng hoặc chứng thực của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn đối với chữ ký của người bán, cho, tặng xe theo quy định của pháp luật về chứng thực. Bạn mua xe có lập hợp đồng mua bán xe và có chữ ký của hai bên nhưng không được công chứng, chứng thực theo quy định của pháp luật nên đã vi phạm pháp luật về hình thức hợp đồng.
Do vi phạm một trong các điều kiện có hiệu lực của hợp đồng nên giao dịch mua bán xe của bạn có thể bị Tòa án tuyên vô hiệu (theo Điều 127 Bộ luật dân sự). Điều 134 Bộ luật dân sự quy định về trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu do không tuân thủ quy định về hình thức như sau: “Trong trường hợp pháp luật quy định hình thức giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch mà các bên không tuân theo thì theo yêu cầu của một hoặc các bên, Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác quyết định buộc các bên thực hiện quy định về hình thức của giao dịch trong một thời hạn; quá thời hạn đó mà không thực hiện thì giao dịch vô hiệu”.
Như vậy, trong trường hợp bên bán khởi kiện yêu cầu tòa án tuyên bố hợp đồng mua bán xe vô hiệu do vi phạm quy định về hình thức của giao dịch thì tòa án sẽ ra quyết định buộc hai bên phải thực hiện đúng quy định này, nghĩa là hai bên sẽ phải tiến hành thủ tục công chứng, chứng thực hợp đồng mua bán xe theo quy định của pháp luật về công chứng, chứng thực. Nếu bạn và bên bán xe không thể thỏa thuận được về việc công chứng, chứng thực hợp đồng thì hợp đồng mua bán xe sẽ vô hiệu.
Hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu được quy định tại Điều 137 Bộ luật dân sự như sau:
– Giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm xác lập.
– Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận; nếu không hoàn trả được bằng hiện vật thì phải hoàn trả bằng tiền, trừ trường hợp tài sản giao dịch, hoa lợi, lợi tức thu được bị tịch thu theo quy định của pháp luật. Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường.
Trong trường hợp này, bên bán xe cho bạn có quyền đòi lại chiếc xe đã bán và phải trả lại cho bạn số tiền bán xe.
Các văn bản liên quan:
Thông tư 15/2014/TT-BCA Quy định về đăng ký xe
Bộ luật 33/2005/QH11 Dân sự
Trả lời bởi: CTV3
Tham khảo thêm:
