Điều kiện để thực hiện nguyên tắc bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa trong tố tụng hình sự
Những đảm bảo đối với pháp chế và trật tự pháp luật là những điều kiện khách quan của sự phát triển xã hội và những phương tiện do nhà nước và các tổ chức xã hội tạo ra nhằm đảm bảo cho các chủ thể pháp luật thực hiện nghiêm chỉnh pháp luật:
- Điều kiện về kinh tế: Nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước, định hướng XHCN làm cho đời sống vật chất và văn hoá của nhân dân không ngừng được nâng cao, tạo tiền đề vật chất- kỹ thuật cho nhà nước và nhân dân thực hiện tốt pháp luật.
- Điều kiện về chính trị: Sự ổn định chính trị và hoạt động có hiệu quả của các tổ chức trong hệ thống chính trị nhằm phát huy quyền làm chủ của nhân dân và đang ngày càng củng cố lòng tin của nhân dân vào chế độ chính trị XHCN, từ đó hình thành ý thức tự giác chấp hành pháp luật trong bộ máy nhà nước và ngoài xã hội.
- Điều kiện về tư tưởng: Chủ nghĩa Mác-Lênin là kim chỉ nam cho suy nghĩ và hành động của toàn xã hội nhằm đi tới chủ nghĩa xã hội. Ở các nước XHCN hiện nay, các đảng cộng sản đã và đang phát triển chủ nghĩa Mác- Lênin bằng hệ thống các giai đoạn lý luận khoa học về CNXH và con đường đi lên CNXH bỏ qua giai đoạn Tư bản chủ nghĩa; về Nhà nước và pháp luật XHCN và xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Hệ thống các quyết định lý luận khoa học đó luôn luôn chỉ đạo việc xây dựng, tổ chức thực hiện pháp luật và bảo vệ pháp luật. Xác lập và nâng cao nhận thức khoa học về pháp luật nói chung, pháp luật XHCN nói riêng trong cán bộ và nhân dân, từ đó hình thành tình cảm pháp luật đúng đắn, làm cơ sở để họ luôn luôn có được những hành vi hợp pháp.
- Điều kiện về văn hoá, giáo dục: Đó là nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, kế thừa và phát huy những giá trị của nền văn hiến các dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại; nền giáo dục XHCN có tính nhân dân, dân tộc, khoa học, hiện đại, lấy chủ nghĩa Mác-Lênin làm nền tảng, được thực hiện theo những nguyên lý học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, lý luận gắn liền với thực tiễn, giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội.
- Điều kiện về pháp lý: Hiệu quả của những hoạt động trong xây dựng pháp luật, tổ chức thực hiện pháp luật và bảo vệ pháp luật cũng góp phần to lớn vào việc củng cố pháp chế và trật tự pháp luật. Để bảo đảm cho ba loại hoạt động này ngày càng có hiệu quả thì đối với các nước XHCN, việc cải cách toàn diện bộ máy nhà nước có ý nghĩa quyết định, gồm đổi mới tổ chức và hoạt động của các cơ quan dân cử trực tiếp, cải cách bộ máy hành chính và nền hành chính quốc gia, kiện toàn các cơ quan tư pháp và bổ trợ tư pháp.
- Điều kiện xã hội: Đó là hệ thống các quan hệ xã hội có tính ổn định, trật tự và những biện pháp có tính khả thi của các tổ chức xã hội trong việc phòng ngừa và chống các vi phạm pháp luật; giáo dục, cải tạo những người lầm lỡ; hoà giải những tranh chấp giữa các cá nhân, công dân trong xã hôi; quan tâm mọi mặt tới những người đi cải tạo về; kiểm tra, giám sát việc tôn trọng và thực hiện pháp luật của các cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế; tổ chức xã hội và công dân.
Tham khảo :Giáo trình Lý luận về Nhà nước và Pháp luật
PGS.TS. Nguyễn Văn Động_Nhà xuất bản Giáo dục
