Giá trị pháp lí của báo cáo thẩm định trong quá trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật
Báo cáo thẩm định là một trong những cơ sở có ý nghĩa quan trọng để cơ quan có thẩm quyền xem xét việc có thông qua dự án luật, pháp lệnh, dự thảo Nghị quyết của QH và UBTVQH hay không.
Những nhiệm kỳ QH qua, hoạt động thẩm tra, thẩm định của Hội đồng dân tộc và các Ủy ban của QH đã góp phần giúp QH, UBTVQH thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ. Tính phản biện trong các báo cáo thẩm định ngày càng rõ nét hơn, góp phần xác định chất lượng dự án, thay đổi nhiều nội dung cũng như bố cục các dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết. Vai trò hoạt động thẩm tra, thẩm định ngày càng được khẳng định từ việc nghiên cứu, tham mưu một số vấn đề đơn lẻ ban đầu như nghiên cứu dự án luật, sắc lệnh… đến cơ sở định hướng cho các đại biểu Quốc hội đóng góp ý kiến và hiện nay đã được nâng lên ở mức vừa đóng vai trò định hướng vừa chủ trì trong việc tiếp thu, chỉnh lý các dự án luật, pháp lệnh.
Báo cáo thẩm định là quan điểm của cơ quan thẩm định về sự cần thiết ban hành văn bản, phạm vi, đối tượng điều chỉnh của văn bản; nội dung của dự thảo và những vấn đề còn có ý kiến khác nhau; sự phù hợp của nội dung dự thảo văn bản với đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng; tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của dự thảo văn bản với hệ thống pháp luật; tính tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên; tính khả thi của các quy định trong dự thảo văn bản, bao gồm sự phù hợp giữa quy định của dự thảo văn bản với yêu cầu thực tế, trình độ phát triển của xã hội và điều kiện bảo đảm để thực hiện; ngôn ngữ, kỹ thuật soạn thảo văn bản. Bên cạnh đó còn đề xuất những sửa đổi, bổ sung về nội dung dự thảo của văn bản. (Điều 36 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2008)
Báo cáo thẩm định là phản ánh đầy đủ ý kiến của cơ quan có trách nhiệm thẩm định dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết trước khi trình Chính phủ. Báo cáo thẩm định của cơ quan thẩm định có giá trị pháp lý rất cao. Đó là bằng chứng về hoạt động thẩm định của các cơ quan có thẩm quyền đối với dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết trình Quốc Hội, Ủy ban thường vụ quốc hội xem xét, thông qua. Nội dung các vấn đề nêu lên trong báo cáo thẩm định có giá trị tham vấn đối với Quốc Hội, Ủy ban thường vụ quốc hội khi xem xét và nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết.
