Lâu nay, các cơ quan Thi hành án dân sự (THADS) vẫn than phiền về những khó khăn khi người phải THA đang thụ hình trong trại giam. Liên Bộ Tư pháp – Công an – Tài chính đang xây dựng Thông tư về vấn đề này. Nếu được ban hành sớm, khó khăn của THA sẽ phần nào được giải tỏa

Thu một đồng cũng khó.

Trong khi các cơ quan THA đang quá tải với công việc, với các vụ án phức tạp thì họ lại mất không ít thời gian với việc thi hành phần dân sự trong các bản án hình sự, mà người phải THA đang trong trại giam. Mất công nhất là các vụ thu án phí hình sự. Trại giam cách cơ quan THA hàng trăm km, để thu được 50 ngàn (quy định mới là 200 ngàn) cơ quan THA phải chi phí gấp hàng chục lần số tiền đó, chưa kể thêm nhân lực và thời gian. Hơn nữa, những vụ này theo quy định không thể ủy thác cho cơ quan THA nơi có trại giam vì không thuộc trường hợp được ủy thác.

Ông Trần Ngọc Văn, Trưởng THADS huyện Hướng Hóa – Quảng Trị cho biết: nhiều người phải THA và người thân của họ quan niệm: đi tù rồi là hết, nên việc thu tiền, tài sản là rất khó khăn. Thậm chí, chỉ gặp được đương sự trong trại giam để làm các thủ tục thông báo việc THA cũng khó vì việc này phải phụ thuộc vào ngành Công an.

Ngược lại, theo chấp hành viên Phạm Anh Dũng, THADS Hà Nội thì có nhiều vụ việc người phải THA muốn nộp tiền, tài sản để được đặc xá nhưng lại không biết nộp theo cơ chế nào, liên lạc với ai bởi pháp luật chưa có quy định cụ thể. Khi mà người phải THA đang trong trại giam thì người duy nhất họ được trao đổi thông tin là các giám thị, cán bộ quản giáo.

Giám thị thu: sẽ dễ hơn nhiều.

Lần đầu tiên, cơ chế thu án phí, tiền phạt và các khoản phải thu khác đối với người phải thi hành án đang chấp hành hình phạt tù được quy định tại Điều 128 Luật THADS. Theo đó,Giám thị trại giam, trại tạm giam nơi người phải THA đang chấp hành hình phạt tù thu các khoản tiền, tài sản mà người phải THA, thân nhân của người phải THA nộp để chuyển cho cơ quan THADS xử lý.

Để thuận lợi hơn cho việc thi hành quy định nói trên, Dự thảo Thông tư liên tịch hướng dẫn về vấn đề này đã quy định rõ: trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày tiếp nhận người bị kết án tù vào trại giam, trại tạm giam, giám thị trại giam, trại tạm giam phải thông báo cho cơ quan THADS nơi Tòa án xét xử sơ thẩm họ tên, địa chỉ của người phải THA, đang chấp hành hình phạt tù. Việc thu tiền, tài sản của các đương sự này cũng do giám thị tổ chức thực hiện.

Ngược lại, Dự thảo cũng quy định trách nhiệm của Thủ trưởng cơ quan THADS trong việc phối hợp với trại giam để thu tiền của người phải THA. Theo đó, thủ trưởng cơ quan THA phải gửi quyết định THA cho giám thị trại giam, trại tạm giam, hình thức có thể trực tiếp hoặc qua đường bưu điện.

Thu trong những trường hợp đặc biệt.

Với trường hợp các đương sự đang chấp hành hình phạt tù tại trại giam, trại tạm giam chết thì Giám thị trại giam, trại tạm giam thông báo bằng văn bản kèm các tài liệu khác có liên quan (nếu có) cho cơ quan THADS chuyển giao quyết định thi hành án ngay sau khi đương sự đang chấp hành hình phạt tù tại trại giam, trại tạm giam chết.

Trường hợp các đương sự chuyển trại giam, trại tạm giam thì Giám thị trại giam, trại tạm giam gửi quyết định THA và các giấy tờ liên quan tới Giám thị trại giam, trại tạm giam nơi các đương sự chuyển đến. Đồng thời, thông báo bằng văn bản kèm bản sao quyết định chuyển trại giam cho cơ quan THADS chuyển giao quyết định THA ngay sau khi các đương sự đang chấp hành hình phạt tù chuyển trại giam, trại tạm giam.

Nếu đương sự được đặc xá hoặc đã chấp hành xong hình phạt tù hoặc được miễn chấp hành hình phạt tù thì Giám thị trại giam, trại tạm giam thông báo bằng văn bản kèm bản sao quyết định đặc xá hoặc quyết định chấp hành xong hình phạt tù hoặc quyết định miễn chấp hành hình phạt tù và các tài liệu liên quan (nếu có) cho cơ quan THADS ngay sau khi các đương sự được đặc xá hoặc đã chấp hành xong hình phạt tù; được miễn chấp hành hình phạt tù.

Ngoài ra, Dự thảo thông tư còn quy định trình tự, thủ tục thu, trả tiền, tài sản cho người được THA đang chấp hành hình phạt tù; kinh phí bảo đảm thực hiện cũng như những vấn đề mang tính nghiệp vụ khác.

Việc quy định giám thị trại giam. Trại tạm giam thu tiền và tài sản của người phải THA đương nhiên làm tăng thêm công việc cho đội ngũ này. Tuy nhiên, để bản án có hiệu lực trên thực tế, giảm tải cho cơ quan THA cũng như bảo đảm cho các bên đương sự thì việc làm này là cần thiết.

Huy Hoàng

Trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày tiếp nhận người bị kết án tù vào trại giam, trại tạm giam, giám thị trại giam, trại tạm giam phải thông báo cho cơ quan THADS nơi Tòa án xét xử sơ thẩm họ tên, địa chỉ của người phải THA, đang chấp hành hình phạt tù. (Trích Dự thảo Thông tư liên tịchhướng dẫn việc thu tiền, tài sản của người phải thi hành án và trả tiền, tài sản cho người được thi hành án đang chấp hành hình phạt tù tại trại giam, trại tạm giam)