Ủy ban thường vụ Quốc hội: Đồng tình chủ trương ký kết công ước lahay trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế
28/07/2008
Thảo luận về vấn đề này, các thành viên Ủy ban thường vụ Quốc hội cơ bản đồng tình với đề xuất của Chính phủ, tuy nhiên, Ủy ban thường vụ Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ làm rõ hơn hướng giải quyết những hệ quả pháp lý phát sinh sau khi Việt Nam gia nhập Công ước. Chẳng hạn, theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành, trẻ em là những người dưới 16 tuổi, nhưng theo Công ước Lahay, trẻ em là những người dưới 18 tuổi. Bên cạnh đó, một trong những hệ quả pháp lý quan trọng nhất của việc nuôi con nuôi theo Công ước là làm chấm dứt quan hệ pháp lý tồn tại trước đó giữa cha mẹ đẻ và trẻ em, nếu việc nuôi con nuôi có hệ quả như vậy tại nước nơi thực hiện việc nuôi con nuôi (Nước nhận). Mục đích của quy định này là để bảo đảm rằng, trẻ em được nhận làm con nuôi phù hợp với quy định của Công ước sẽ có địa vị pháp lý và được bảo vệ như bất kỳ trẻ em nào khác trên lãnh thổ của Nước nhận. Tuy nhiên, việc chấm dứt quan hệ pháp lý giữa cha mẹ đẻ và trẻ em cũng không phải là một giải pháp chắc chắn vì pháp luật của các nước quy định rất khác nhau về vấn đề này. Vì thế, Điều 27 của Công ước cho phép chuyển đổi hình thức nuôi con nuôi, tức là sẽ chuyển từ chỗ không làm chấm dứt quan hệ pháp lý trước đó giữa cha mẹ đẻ và trẻ em, thành việc chấm dứt quan hệ pháp lý giữa cha mẹ đẻ và trẻ em tuân theo pháp luật của Nước nhận. Việc chuyển đổi này cũng như hệ quả pháp lý của nó, sẽ được công nhận tại các quốc gia thành viên khác. Trong khi đó, pháp luật Việt Nam hiện hành không quy định về các hình thức nuôi con nuôi, không quy định về hệ quả pháp lý của việc nuôi con nuôi là làm chấm dứt hay vẫn tồn tại quan hệ pháp lý giữa cha mẹ đẻ và trẻ em đã được cho làm con nuôi, cũng như không quy định về chuyển đổi hình thức nuôi con nuôi.
Sau quá trình thảo luận, các thành viên Ủy ban thường vụ Quốc hội nhất trí cho rằng, theo đúng nguyên tắc pháp luật hiện hành, trong trường hợp Việt Nam đã gia nhập Công ước quốc tế, nếu có quy định pháp luật nào có độ “vênh”, không tương thích với Công ước quốc tế thì sẽ ưu tiên thực hiện theo Công ước.
Theo dự kiến, ngày 28/7, Ủy ban thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến về việc tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Thi hành án dân sự.
Hồng Thúy
|
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Hoàng Thế Liên:
“VIỆT NAM SẼ TUÂN THỦ CÔNG ƯỚC LAHAY VỀ MỌI MẶT” “Tới đây, Việt Nam không chỉ tham gia Công ước Lahay về bảo vệ trẻ em và hợp tác trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế về mặt thủ tục mà cơ chế cũng phải theo đúng nguyên tắc của Công ước Lahay. Cơ quan Trung ương cũng như đội ngũ thực thi phải làm theo đúng quyền được quy định và cơ chế giám sát cũng phải tuân thủ theo nguyên tắc của Công ước” – Thứ trưởng Bộ Tư pháp Hoàng Thế Liên trao đổi với báo chí bên hàng lang phiên họp Ủy ban thường vụ Quốc hội chiều 25/7. PV: Thưa Thứ trưởng, để đảm bảo cơ chế thực thi cho Cơ quan Trung ương của Việt Nam làm đầu mối thực hiện Công ước Lahay trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế (Bộ Tư pháp),cần phải có những biện pháp, điều kiện gì? *. Phải sửa một số luật hiện hành. Chẳng hạn, trong Luật hôn nhân gia đình cũng như trong luật Tổ chức HĐND, UBND quy định thẩm quyền quyết định cho con nuôi là của UBND cấp tỉnh, với cơ quan giúp việc là Sở Tư pháp. Tới đây, các luật liên quan nên sửa theo hướng địa phương là cơ sở nắm thông tin, báo cáo lên Trung ương biết có trường hợp trẻ em bị bỏ rơi như thế, Cơ quan Trung ương làm đầu mối thực hiện Công ước Lahay sẽ cân nhắc với nhu cầu của các gia đình người nước ngoài muốn nhận trẻ em Việt Nam làm con nuôi rồi đưa ra quyết định cuối cùng. Địa phương sẽ làm thủ tục giao nhận thôi. Ngoài ra, để khắc phục tình trạng các tổ chức nước ngoài có mức hỗ trợ nhân đạo cao sẽ được nhận nhiều con nuôi từ các Trung tâm nuôi dưỡng, chúng tôi cũng sẽ ban hành quy định về các mức hỗ trợ cụ thể, công khai, hạn chế tiêu cực. PV: Với những quy định còn chưa tương thích giữa pháp luật Việt Nam hiện hành và các quy định của Công ước Lahay, Chính phủ định khắc phục theo hướng nào, thưa Thứ trưởng? *. Nếu gia nhập Công ước Lahay, tất cả những quy định pháp luật chưa tương thích sẽ được khắc phục dần, nhưng về nguyên tắc thì điều này không ảnh hưởng lớn vì Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã quy định rõ, trong trường hợp Việt Nam gia nhập Công ước quốc tế mà các quy định pháp luật có liên quan có độ “vênh” với Công ước mà ta chưa kịp sửa luật cho phù hợp thì ta tuân thủ các quy định của Công ước. PV: Theo nhận định của Thứ trưởng thì những vướng mắc mà các địa phương gặp phải hiện nay trong vấn đề cho con nuôi quốc tế là gì? *. Đó là quá trình thực thi có những điểm còn làm chưa tốt. Theo luật, trẻ em đã đưa vào Trung tâm nuôi dưỡng thì phải là nhưng đối tượng bị bỏ rơi, mồ côi cha mẹ, không nơi nương tựa, nhưng ở nhiều địa phương hiện nay, có tình trạng có gia đình có hoàn cảnh khó khăn, còn cha mẹ nhưng vẫn muốn gửi con vào Trung tâm nuôi dưỡng, từ đó dẫn đến chuyện làm sai thủ tục, trẻ còn cha mẹ nhưng vẫn ghi là trẻ bị bỏ rơi. Bên cạnh đó, cũng có tình trạng các Trung tâm nhận tiền hỗ trợ nhân đạo của các tổ chức quốc tế, Tổ chức nào hỗ trợ nhiều tiền thì họ cho nhiều trẻ em làm con nuôi, làm cho mục tiêu nhân đạo chung của việc này, ở mức độ nhất định, không đạt được. PV: Tới tháng 9 này thì Hiệp định song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế sẽ hết hiệu lực, trong khi Hoa Kỳ vẫn muốn nhận trẻ em Việt Nam làm con nuôi, hướng giải quyết của Việt Nam như thế nào, thưa Thứ trưởng? *. Hiệp định giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đã được ký trong 3 năm, đến ngày 1/9 năm nay sẽ hết hiệu lực. Năm 2007, Hoa Kỳ đã phê chuẩn và là thành viên của Công ước Lahay nên họ cũng muốn Việt Nam tham gia Công ước này vì nhu cầu cho – nhận con nuôi quốc tế giữa Việt Nam và Hoa Kỳ là nhu cầu chính đáng của cả hai bên. Sắp tới, chúng tôi sẽ thành lập một nhóm nghiên cứu những yêu cầu của phía Hoa Kỳ. Trên cơ sở đó, hai bên sẽ ngồi lại đàm phán với nhau, mở ra những quy định mới, giải quyết khúc mắc lâu nay và có thể tạm thời có một thỏa thuận trong khi Việt Nam chưa tham gia Công ước Lahay. PV: Xin cảm ơn Thứ trưởng! Hồng Thúy |
